Malzeme seçimi, ekipman ter- cihinin önemli bir parçasıdır. Bu adımda yapılacak bir yanlış tüm prosesin olumsuz yönde etkilenmesine dair büyük bir risk or- taya çıkarır.

Weir Minerals, her biri farklı benzersiz avantajlar sağlayan ve farklı uygulamalarda ön plana çıkan geniş yelpazeli aşınma malzemeleri sunmaktadır. Ürün yelpazesi karar vermeyi zor- laştıracak kadar geniş olsa da yanlış malzeme seçimi daha kısa çalışma ömrü sunacağı ve plansız duruşlara neden olacak ciddi sorunlara neden olabileceği için doğru malzeme seçimi, hayati bir önem taşımaktadır. Bu makalede sunduğumuz malzemeler ve ne zaman kullanılacakları hakkında bilgiler vermek istiyo- ruz. Bu kapsamda odaklanacağımız ilk malzeme ise elastomer- ler olacaktır.

Bir Elastomer Ne Zaman Kullanılır?

Bir elastomer çok daha uzun bir aşınma ömrü sağlayacağı ve benzer bir uygulamada kullanılacak benzer bir metale kıyasla daha düşük maliyet sunacağı için mümkün olan her koşulda elastomerler ilk tercih olmalıdır.

Elastomerler kalıcı olarak bozulmak yerine daha küçük objele- rin çarpışma esnasında yarattığı kinetik enerjiyi absorbe ede- rek geçici olarak deformasyona uğrar ve sonrasında enerjiyi geri iletir. Bu sayede alt tabakaya verilen hasarı sınırlar.

Bu esneklik, sıklıkla elastomerleri aşağıdakiler için tercih edilen malzeme haline getirir:

• Makaralar
• Oluk ve tank astarı
• Bulamaç nakliyesi için hortum astarı
• Bulamaç pompa gömlekleri, çarklar ve boğaz burçları
• Hidrosiklon ve valf astarı

Belirli bir uygulamada hangi elastomerin en iyi şekilde ça- lıştığını, bulamaçtaki veya atıklardaki parçacıkların boyutu ve şekli, sürece hangi kimyasalların dahil edildiği ve bula- macın sıcaklığı dahil olmak üzere bir dizi faktör etkiler. Elas- tomerler metallere kıyasla daha hafiftir ve aşınma sonrası keskin kenarlar ortaya çıkarmadıkları için malzeme taşıma gibi eylemlerde personel için daha az risk oluşturmaktadır. Weir Minerals olarak dünyanın farklı yerlerindeki maden- lerin farklı gereksinimlere sahip ihtiyaçlarını karşılayacak uygulamalar için çok çeşitli doğal ve sentetik kauçuklar sunmaktayız.

Doğal Kauçuk Neden Mükemmel Bir Aşınma Ömrü Sunar?

Doğal kauçuk, ince partiküller tarafından uzun süreli aşınmayı yönetmek için en etkili malzeme olmaya devam etmektedir ve Linatex® kauçuk, yaklaşık 100 yıldır bu alanda üstünlüğünü ko- rumaktadır.

Linatex® doğal kauçuk, Weir Minerals’in doğal lateksin olağa- nüstü özelliklerini koruyan ve madencilik endüstrisinin ıslak, aşındırıcı ortamlarına dayanabilen oldukça dayanıklı bir mal- zeme üretmeye imkân sağlayan, patentli sıvı fazlı birleştirme işlemi kullanılarak üretilmektedir.

Kauçuk, ağaçta bulunan doğal latekse mümkün olduğunca ya- kın şekilde korunduğunda ve muhafaza edildiğinde en yüksek seviyede aşınma direnci elde edilebilmektedir.

Kauçuğun üretimindeki her adım moleküler zincirlere zarar ver- mekte ve ham kauçuğun mükemmel aşınma direncinden ödün vermektedir. Bu durum Linatex® premium kauçuğun ham doğal kauçuğun temel özelliklerini koruyarak mükemmel aşınma ömrü elde etmesini sağlayan süreci benzersiz hale getirmektedir.

Hangi Doğal Kauçuk Kullanılmadır?

Sektör lideri doğal kauçuk bileşiğimiz olan Linatex® premium ka- uçuk, doğal kauçuğun mükemmel moleküler ağırlığını ve aşın- ma direncini muhafaza etmektedir. Düşük açılı ve ince parçacık maruziyeti altında uzun ve verimli aşınma ömrü söz konusu olduğunda, başka hiçbir astar Linatex® premium kauçuk ile kı- yaslanamaz. Linatex® premium kauçuk, ince partikül aşınmasını içeren uygulamalarda, pompaların, hortumların, valflerin, tank- ların ve daha fazlasının astarlanmasında ön plana çıkmaktadır. Sunduğu eşsiz esneklik, Linatex® kauçuğu orta büyüklükteki par- çacıklarla uğraşırken rekabetçi bir seçim haline getirmektedir.

Sunduğu sağlam aşınma ömrü bulamaç bileşiminde önemli miktarlarda kuvars ile çalışılırken (sert kaya madenciliği sıra- sında sıklıkla olduğu gibi) Linatex®’i tercih edilen bir malzeme haline getirmekte ve kum ve agrega operasyonlarında, özellik- le ıslak kum malzemelerin taşınmasında yaygın olarak kullanıl- masını sağlamaktadır.

Daha kaba malzemeleri içeren astar uygulamaları için yüksek esnekliği ve kesilmeye karşı mükemmel direnci bir arada sunan Linard® kauçuk bileşikleri yelpazemiz düşünülmelidir. Deformas- yona karşı gösterdiği direnç, olağanüstü yapışma önleme ve bi- rikme özellikleri Linard® kauçuğu çözülmesi zor çeşitli problem- lerle başa çıkmak için tercih edilen bileşik haline getirmektedir.

Linard® doğal kauçuk bileşikleri genel olarak ağır hizmet tipi darbe panellerinde, elek panellerinde süpürgelik, özellikle kaba artıkları taşıyan ve bulamaç oluşumunun bir sorun oldu- ğu aşındırıcı ortamlarda koruma sağlayan astar hortumlarında bulunmaktadır.

Kalıplanmış uygulamalar için, R55® doğal kauçuk bileşiği, çok çeşitli bulamaç pompalama uygulamalarında olağanüstü aşın- ma direnci sağlamaktadır. Bunun nedeni, R55® kauçuk bileşi- ğinin, ince parçacık aşınmasına dayanacak kadar yumuşak ve esnek ancak yine de çapı 20 mm’ye kadar olan daha keskin parçacıklardan kaynaklanan kesme ve yırtılma hasarlarına da- yanacak kadar güçlü olmasıdır.

R55® kauçuk bileşiği, Cavex® hidrosiklonların yanı sıra Warman® pompa gömlekleri, çarklar ve boğaz burçları da dahil olmak üzere Weir Mineral’in kalıplanmış uygulamalarının çoğunda yer almaktadır. Çok yönlülüğü sayesinde son 15 yıldır değirmen devresinden atıkların bertarafına kadar, yüzdürme beslemele- rinden macuna kadar her türlü uygulamada kullanılmaktadır.

Yüksek düzeyde aşındırıcı uygulamalarda, yeni birinci sınıf do- ğal kauçuk bileşiğimiz R508, bir sonraki göreve geçmek için daha uzun süre dayanması gereken kalıplanmış bileşenler için daha fazla aşınma ömrü sunmaktadır. Değirmen boşaltma gibi ağır hizmet uygulamaları için tasarlanan R508, Cavex® hidro- siklon gömlekleri ve Warman® kalıplı bileşenler için daha uzun ömür sağlamak adına kauçuk formülasyondaki en son geliş- melerimizi kullanmaktadır.

Sentetik Kauçuklar Ne Zaman Kullanılmalıdır? Geniş sentetik kauçuk yelpazemiz, saf partikül aşınma direnci dışındaki özelliklerin gerekli olduğu çeşitli özel uygulamalarda ihtiyaçları karşılamak üzere önceki çalışmalarda elde edilen ve- riler kullanılarak formüle edilmiştir.

Hangi uygulama için bir metal alaşımına ihtiyacınız olursa ol- sun, yanlış olanı kullanmak operasyonunuz için ciddi sonuçlar doğurabileceğinden, sunduğumuz Ultrachrome® ve Hyperch- rome® alaşımlarımızın farklı özelliklerini anlamak önemlidir.

Ultrachrome® Aşındırıcı Ortamlarda Sektörün Önde Gelen Aşınma Korunumunu Nasıl Sağlar? Ultrachrome® alaşımları, orta ila yüksek düzeyde aşındırıcı ortamlarda mükemmel aşınma direnci sağlayan bir dizi yük- sek kromlu beyaz dökme demirdir. Ölçülen 1600 Vickers de- ğerindeki sertliği ile mükemmel aşınma direnci sağlayan ve

inanılmaz derecede sert bir malzeme olan bu alaşımlar çeşitli miktarlarda krom karbür içermektedir. Tipik mineral cevherler 300-1100 Vickers aralığında sertlik değerlerine sahiptir. Bu ne- denle krom karbür fazının yüksek sertliği, aşınma direnci için gereklidir.

En popüler alaşımımız, ağırlıkça yaklaşık %27 krom içeren ve hacimce yaklaşık %25 krom karbür içeriği sunan Ultrachrome® A05’tir. Sunduğu orta düzeyde krom karbür içeriğiyle A05, “ötektik”e yakın alaşım olarak bilinmektedir. Bu özellik, Ultra- chrome® A05’e harika bir sertlik ve tokluk dengesi sağlayarak, boyutu zaman zaman 300 mm’ye kadar çıkabilen çok büyük katılara sahip uygulamalara ek olarak genel amaçlı pompala- ma uygulamalarında da etkili olmasını sağlamaktadır.

pH4 ve üzeri için uygun olan A05, efsanevi Warman® pompa serisindeki çarklar, muhafazalar, kıvrımlı gömlekler ve boğaz burçları gibi bir dizi bileşene orta düzeyde korozyon direnci sağ- lamaktadır. Ayrıca Ultrachrome® serimizde birkaç “hipotektik” alaşım bulunmaktadır. Bunlarda aşınmaya dayanıklı krom kar- bür oranı daha azdır. Ancak korozyon direncini önemli ölçüde artıran serbest kromun demir matrisindeki oranı daha fazladır.

A49, daha aşındırıcı ortamlar için %23 karbür içerirken, A53 yaklaşık %18 karbür içerir ve genellikle paslanmaz çeliğin yeri- ni alan Ph değeri 1 olan aşırı aşındırıcı ortamlar için uygundur. Aşınmadan hem erozyonun hem de korozyonun sorumlu ol- duğu uygulamalar için A53, paslanmaz çelikten çok daha uzun bir aşınma ömrü sağlayabilir ve fosfat rafinerileri ve baca gazı kükürt giderme (FGD) gibi asit liç ve ekstraksiyon devrelerinde sıklıkla kullanılır.

En Güçlü Metalimiz Olan Hyperchrome® Ne Za- man Kullanılır?

Weir Minerals’in Hyperchrome® serisi, inanılmaz derecede güçlü metaller üretmek için yüksek oranlarda krom karbür içeren bir dizi hiperötektik demir-krom alaşımından oluş- maktadır. Bu aşırı hiper-ötektik alaşımlar, tipik olarak çok bü- yük krom karbürler (boyut olarak 100 um’ye kadar veya daha

büyük) içerdiklerinden, döküm sırasında çok kırılgan bir yapı göstermektedir. Bu özelliklerinden dolayı geçmiş dönemde kullanımlarından kaçınılmıştır. Bununla birlikte, Weir Minerals, kaliteli aşınma direnci sağlamak ve faydalı mekanik mukave- meti korumak için karbürleri rafine etmek ve 50μm’yi geçme- melerini sağlamak için özel bir işlem kullanmaktadır.

En yaygın alaşımımız, %50 krom karbür içeren Hyperchrome® A61’dir. Bu alaşım değirmen tahliye bulamaçları gibi geniş par- çacık boyutu dağılımına sahip koşullar için ideal erozyon diren- ci sunmaktadır. Tersine, daha büyük partiküllü beslemelerde bu partiküllerin darbe kuvvetlerine daha dayanıklı olduğu için Ultrachrome® alaşımı tercih edilmektedir. Beslemenin %20’si veya daha fazlası 1 mm ve üzeri partiküllerden oluştuğunda, Ultrachrome® alaşımı önemli ölçüde daha iyi bir aşınma ömrü sağlamaktadır.

Serinin en yeni ürünü olan Hyperchrome® A68, A61’in sağ- lam aşınma direncini, Ultrachrome® A05’in korozyon önleyici özellikleriyle birleştiren yeni metalürjik gelişmelerden yararla- narak, Ultrachrome®’un sağlayabileceğinden daha sert bir ala- şım gerektiren orta derecede korozif ortamlarda kullanım için idealdir. İkisinin tek bir malzemede bir arada bulunması, burç boğazlarında, çarklarda, değirmen boşaltma bulamaçlarını ve atıklarını işleyen kıvrımlı astarlardaki kullanımlarında genel aşınma ömrünün uzatılmasına önemli katlı sağlamaktadır.

Malzeme Seçiminde Yaygın Olarak Yapılan Yanlışlar İş için doğru malzemeyi kullanmamak, bir bileşenin aşınma ömrünü önemli ölçüde azaltabilir ve bir tesisi plansız durma riskine sokabilir. Belki de bir aşınma malzemesi seçerken ya- pılacak en kolay hata, seçim esnasında uygulamadaki farklı proseslerin ve bulamaç içerisindeki farklı kimyasalların dikka- te alınmamasıdır. Doğru aşınma malzemesi, yalnızca uygula- manızın anlık parametreleri tarafından belirlenmez, besleme prosesindeki geniş çeşitlilik, genellikle tahmin edilmesi zor şekillerde, çıkış yönündeki aşınma için önemli etkilere sahip olabilmektedir.

Görünüşte küçük miktarlarda “güvenli” kimyasallar, aşındırıcı ortamlarda kullanılmak üzere tasarlanmamış malzemelerin ge- nel aşınma ömrü üzerinde çok büyük bir etkiye sahip olabilir. Bir diğer önemli hata da büyük miktarda kimyasal içeren dev- relerde doğal kauçuk kullanmaktır. Yaygın bir örnek, yüzdür- me toplayıcı kimyasalları içeren bulamaçları işlemek için doğal kauçuğun kullanılmasıdır. Bu hidrokarbonlar (çoğunlukla dizel yakıt) doğal kauçukta şişmeye neden olur ve kauçuk bileşenle- rin daha hızlı aşınmasına neden olabilmektedir.

Kritik bileşenler için bir malzeme seçerken, belirlenen perfor- mansı gösterecek uygun maliyetli bir malzeme belirleme süre- cinde doğrudan OEM’inizle çalışmanın yerini hiçbir şey tutamaz.

Daha detaylı bilgi için www.global.weir sitemizi ziyaret ede- bilirsiniz.